Adli sicil kaydı sildirme, adli sicile kaydedilen kesinleşmiş mahkeme kararlarının dilekçe ile silinmesi anlamına gelmektedir. Yazımızın devamında adli sicil kaydı nedir, sabıka kaydı nedir, adli sicil kaydında hangi bilgiler bulunur, adli sicil kaydı nereden alınır, adli sicil kaydı sildirme şartları nelerdir, adli sicil arşiv kaydı nasıl silinir sorularının ayrıntılı cevapları yer almaktadır.
Metin İçeriği
Adli Sicil Nedir?
Adli sicil bir kimse hakkında kesinleşmiş mahkumiyet kaydı olup olmadığını gösterir kayıttır. Adli sicil kaydına aynı zamanda sabıka kaydı da denmektedir. Adli sicil kaydı günlük hayatta çok sık kullanılan bir kayıttır. Örneğin kişiler işe girmeden önce işverence adli sicil kaydının verilmesi istenir. Yine silah ruhsat başvurusunda kişinin adli sicil kaydı önem arz eder. Adli sicil kaydında kişilerin mahkumiyet kayıtları tutulmakta ise de şartları oluştuğunda silinmesi önemli bir husustur. Kişinin işlediği bir suçtan dolayı ömrü boyunca sıkıntı çekmemesi adına bazı durumlarda adli sicil kaydının ve adli sicil arşiv kaydının silinmesi mümkündür.
Adli sicil kaydında tutulan kayıtlar şunlardır;
- Kişiler hakkında Türk Mahkemeleri tarafından verilen kesinleşmiş kararların kayıtları
- Türkiye’de suça karışmış olan yabancı uyruklu kişilerin kayıtları
- Türk vatandaşı hakkında yabancı ülkelerde verilen ve ülkemizde yasal olarak tanınmış mahkeme kararlarının kayıtları.
Adli Sicil Sabıka Kaydı ve Adli Sicil Arşiv Kaydı Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığına bağlı bulunan Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü bünyesinde tutulur. Kişiler hakkındaki mahkumiyet kararlarının Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü bünyesindeki merkez sicilde tutulur. Ancak mahkemelerce verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararları adli sicil kaydında tutulmaz, bu kararlar ayrı bir sicilde tutulur.
Adli Sicil Kaydı Nereden Alınır?
Adli sicil sabıka kaydını almak iki şekilde mümkündür. Kişiler herhangi bir adliyeye giderek Adli Sicil Bürosundan sabıka kayıtlarını alabilirler. Ayrıca www.turkiye.gov.tr adresinden yani e-devlet üzerinden adli sicil kayıtlarına ulaşabilirler. Eğer adli sicil kaydı alacak kişi yurt dışında ise bulunduğu ülkedeki Türk Konsolosluğu ve Türkiye Büyükelçiliğinden de sabıka kaydını alabilir. Kişiler adli sicil kayıtlarını kendileri bizzat adliyeden alabilecekleri gibi adli sicil kaydını veya sabıka kaydını vekilleri aracılığıyla da alabilirler. Vekil aracılığıyla adli sicil kaydı alınacak olursa vekilin mutlaka bir vekaletnamesinin olması ve ayrıca vekaletnamesinde de adli sicil kaydı alabileceğine dair özel yetkisinin bulunması gerekmektedir.
Kişinin adli sicil kaydında bir mahkumiyet veya güvenlik tedbiri kaydı bulunması o kişinin bir daha suç işleyeceğine bir emare teşkil etmez. Ancak hakkında mahkumiyet hükmü bulunan kişinin adli sicil kaydının bulunması hakkında Türk Ceza Kanunundaki tekerrür veya özel infaz hükümlerinin uygulanmasını gerekli kılabilir. Bu sebeple adli sicil kaydı önem arz etmektedir.
Adli Sicil Kaydında Hangi Bilgiler Bulunur?
Adli sicil kaydında hangi bilgileri bulunur sorusunun cevabı aşağıda ayrıntılı şekilde belirtilmiştir. Sabıka kaydında veya diğer ismiyle adli sicil kaydına kaydedilecek bilgiler Adli Sicil Kanunu madde 4’de ayrınıtlı şekilde belirtilmiştir. Buna göre;
- Hapis cezalarıyla ilgili olarak;
- Hapis cezasına mahkûmiyet kararı,
- Koşullu salıverilme kararı,
- Koşullu salıverilmede denetim süresinin uzatılmasına ilişkin karar,
- Koşullu salıverilme kararının geri alınmasına dair karar,
- Hapis cezasının infazının tamamlandığı hususu adli sicile kaydedilir.
- Hapis cezasının ertelenmesi halinde;
- Denetim süresi,
- Denetim süresinin yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirilmesi dolayısıyla cezanın infaz edilmiş sayıldığı hususu,
- Ertelenen hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine ilişkin karar adli sicile kaydedilir.
- Adlî para cezası ile ilgili olarak;
- Adlî para cezasına ilişkin mahkûmiyet hükmü,
- Adlî para cezasının ödenmek suretiyle infaz edildiği hususu,
- Adlî para cezasının tazyik hapsi suretiyle kısmen veya tamamen infaz edildiği hususu,
- Adlî para cezasının tazyik hapsinden sonra kalan kısmının ödenmek suretiyle infaz edildiği hususu adli sicile kaydedilir.
- Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırıma mahkûmiyet halinde;
- Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak, adlî para cezasına mahkûmiyet veya güvenlik tedbiri uygulanması hükmü,
- Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak hükmedilen güvenlik tedbirinin gereklerinin yerine getirilmemesi dolayısıyla hapis cezasının infazına ilişkin karar,
- Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak hükmedilen güvenlik tedbirinin değiştirilmesine ilişkin karar adli sicile kaydedilir.
- Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma ile ilgili olarak;
- Kasten işlenen bir suç nedeniyle hapis cezasına mahkûmiyetin kanunî sonucu olarak yoksun kalınan haklara cezanın ertelenmesi dolayısıyla getirilen istisnaya ilişkin karar,
- Mahkûmiyet hükmüyle bağlantılı olarak verilen, belli bir hak ve yetkinin kullanılmasının veya belli bir meslek veya sanatın icrasının yasaklanmasına ya da sürücü belgesinin geri alınmasına ilişkin karar adli sicile kaydedilir.
- Türk vatandaşı hakkında yabancı mahkemeden verilmiş ve kesinleşmiş olan mahkûmiyet kararının Türk hukuku bakımından doğurduğu hak yoksunluklarına ilişkin olarak Cumhuriyet savcısının istemi üzerine mahkemece verilen karar adli sicile kaydedilir.
- Ceza mahkûmiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık dolayısıyla verilen karar adli sicile kaydedilir.
- Ceza zamanaşımının dolduğunun tespitine ilişkin karar adli sicile kaydedilir.
- Genel veya özel affa ilişkin kanun; özel affa ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararı adli sicile kaydedilir.
- Askerî Ceza Kanununa göre verilmiş mahkûmiyet kararlarındaki ferî cezalar adli sicile kaydedilir.
- Akıl hastalığı nedeniyle hükmedilen güvenlik tedbirlerine ilişkin kararlar adlî sicile kaydedilir.
Sabıka Kaydı Nedir?
Sabıka kaydı adli sicil kaydı ile aynı kayıttır. Adli sicil kaydı halk arasında sabıka kaydı olarak bilinmektedir. Bir mahkumiyet mahkeme kararı kesinleşmesinin ardından sabıka kaydında yazar. Mahkeme kararının kesinleşmesi karara karşı istinaf veya temyiz kanun yollarının tüketilmiş olması veya istinaf – temyiz kanun yolunun kapalı olması anlamına gelir. Kesinleşen hapis cezası, adli para cezası veya güvenlik tedbirleri sabıka kaydına kaydedilir.
Adli Sicil Kaydı (Sabıka Kaydı) Nasıl Silinir?
Adli sicil kaydı sildirme kanuna göre mümkündür. Kişilerin adli sicil kaydına kaydedilen kesinleşmiş mahkumiyet kararlarının belli durumlarda silinebilmesi mümkündür. 5352 Sayılı Adli Sicil Kanunu madde 9’da adli sicil kaydının silinmesi hususu düzenlenmiştir. Adli Sicil kaydı aşağıda belirtilen hallerde silinir;
- Mahkemece verilen cezanın veya güvenlik tedbirinin infazının tamamlanmış olması,
- Kişi hakkında verilen ceza mahkumiyetini tüm sonuçlarıyla birlikte ortadan kaldıracak şekilde şikayetten vazgeçilmesi,
- Kişi hakkında verilen ceza mahkumiyetini tüm sonuçlarıyla birlikte ortadan kaldıracak şekilde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması,
- Ceza zaman aşımının dolması
- Genel af düzenlenmesi,
- Kişinin ölmesi.
Ölüm hariç sayılan bu hallerde kişinin adli sicil kaydı sildirme işlemi yapılabilir, bu durumda adli sicil kaydı silinerek arşiv kaydına alınır. Ölüm halinde kişilerin tüm kayıtları silinir. Genel af düzenlemesinin çıkması halinde de talebe gerek olmaksızın adli sicil kaydı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü tarafından resen (kendiliğinden) arşiv kaydına alınır.
Adli Sicil Kaydı Sildirme Şartları Nelerdir?
Adli sicil kaydı sildirme ile ilgili şartlar kanunda açıkça belirtilmiştir. Buna göre adli sicil kaydı silinmesi için gerekli şartlar şunlardır;
- Kişi hakkında verilen mahkumiyet hükmünün infazının tamamlanması halinde adli sicil kaydı kendiliğinden silinir ve arşiv kaydına alınır. İnfazın tamamlanması adli para cezalarında para cezasının tamamının ödendiği tarihi, hapis cezası söz konusu ise cezanın son bulduğu tarihi, tazyik hapsi söz konusu ise kişinin cezaevinden çıktığı tarihi ifade eder.
- Kişi hakkında verilen ceza mahkumiyetini tüm sonuçlarıyla birlikte ortadan kaldıracak şekilde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması ve şikayetten vazgeçme hükümlerinin uygulanması durumunda da adli sicil kaydı arşiv kaydına alınır.
- Ceza zaman aşımı süresinin dolması ve genel af düzenlenmesi durumunda da sabıka kaydı silinerek arşiv kaydı tutulur.
- Kişinin ölmesi halinde adli sicil sildirme işlemi gerçekleşir.
Kanunda adli sicil kaydının veya diğer adıyla sabıka kaydının silinmesi için talep zorunluluğu bulunmadığı ve kurum tarafından kendiliğinden yapılacağı belirtilmişse de Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünün iş yükünün çok fazla olması nedeniyle adli sicil kaydının silinmesi çok uzun zaman almaktadır. Bunun için adli sicil kaydının silinmesinin talep edilmesi süreci hızlandırmakta ve sabıka kaydının hızlı şekilde silinmesine imkan tanımaktadır. Adli sicil kaydının silinmesi için Adalet Bakanlığı bünyesinde Ankara’da bulunan Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğüne dilekçe ile başvurulması gerekmektedir. Bu dilekçeyi kişi bizzat verebileceği gibi bir ceza avukatı aracılığıyla da verebilir.
Adli sicil kaydı silinmesi dilekçesinin ekine infazın tamamlandığına dair belgelerin veya şikayetten vazgeçme ya da etkin pişmanlık hükümlerinin uygulandığına dair belgelerin eklenmesi gerekir. Adli sicil kaydı bu şekilde silinmektedir. Adli sicil kaydının silinmesi verilen kesinleşmiş mahkumiyet kaydının tamamen ortadan kalktığı anlamına gelmemektedir. Adli sicil kaydı silinmesinin ardından arşiv kaydı tutulmaktadır. Ancak adli sicil arşiv kaydının silinmesi için kanunda süreler öngörülmüştür. Belirlenen beş, onbeş ve otuz yıllık sürelerin geçmesiyle adli sicil arşiv kaydı silinebilmektedir.
Adli Sicil Arşiv Kaydı Nasıl Silinir?
Adli Sicil Arşiv kaydı nasıl silinir sorusunun cevabı Adli Sicil Kanunu madde 12’de verilmiştir. Buna göre ilk olarak ilgilinin ölümü üzerine arşiv kaydı kendiliğinden silinir. Yine Anayasanın 76 ncı maddesi ile Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda bir hak yoksunluğuna neden olan mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren;
1. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla onbeş yıl geçmesiyle,
2. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın otuz yıl geçmesiyle silinir.
Diğer mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren beş yıl geçmesiyle, tamamen silinir. Fiilin kanunla suç olmaktan çıkarılması halinde, bu suçtan mahkûmiyete ilişkin adlî sicil ve arşiv kayıtları, talep aranmaksızın tamamen silinir. Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi sonucunda verilen beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının kesinleşmesi halinde, önceki mahkûmiyet kararına ilişkin adlî sicil ve arşiv kaydı tamamen silinir. Akıl hastalığı nedeniyle hükmedilen güvenlik tedbirlerine ilişkin kayıtlar, infazının tamamlanmasıyla tamamen silinir.
Taksirler işlenen suçlar hariç olmak, bir yıl ve daha uzun hapis cezası ve süresine bakılmaksızın aşağıda belirtilecek olan suçlardan alınan tüm mahkumiyet kararları infaz edilmesinin ardından arşive alındığı tarihten veya arşive alınma şartlarını taşımaya başladığı tarihten sonra; yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması durumunda onbeş yıl, yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın otuz yıl sonra adli sicil arşiv kaydı silinir. Bunların dışındaki cezalar örneğin 1 yılın altındaki hapis cezaları veya taksirle işlenen suçlardan verilen mahkumiyet kararlarına ilişkin arşiv kayıtları infaz edilerek arşiv kaydına alınmasının ardından 5 yıl geçmesiyle silinir.
Süresine bakılmaksızın verilen hapis cezasının yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla on beş yıl sonra silinen suçlar;
- Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar, Milli savunmaya karşı suçlar,
- Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar,
- Rüşvet, zimmet, irtikap,
- Özel hayatın gizliliğine karşı suçlar,
- Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar,
- Uyuşturucu uyarıcı madde suçları,
- Hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık,
- Güveni kötüye kullanma, kaçakçılık, Hileli iflas,
- Suçtan kaynaklı malvarlığı değerlerini aklama, ihaleye fesat karıştırma,
- Fuhuş,
- Vergi kaçakçılığı, haksız mal edinme gibi.
Ceza Hukuku ile ilgili diğer makalelerimize buradan ulaşabilirsiniz.
Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için Bilgiç Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.
(Avukatlık Kanunu uyarınca ücretsiz danışmanlık ve bilgi verme hizmetimiz bulunmamaktadır.)
0553 351 62 23
Avukat Ezgi Merve SAPMAZ
BİLGİÇ HUKUK BÜROSU
Bu metinden kısmen alıntı yapılması yahut metnin farklı bir mecrada paylaşılması durumunda alıntı yapılan yahut paylaşılan yazıya aşağıdaki ibareler eklenmelidir.
”Yukarıdaki makalenin tüm hakları Avukat Ezgi Merve SAPMAZ’e aittir ve makale, yazarı tarafından Bilgiç Hukuk Bürosu (www.bilgichukuk.com) sayfasında yayınlanmıştır.”
