Metin İçeriği
Kişisel İlişki Nedir?
Kişisel ilişki, çocuğun velayetinin kendisine bırakılmadığı anne ve baba veya olağanüstü hallerde çocuğun menfaatine uygun düşen diğer kişi ile çocuğun belirli süre görüşmesi, kalması ya da iletişim kurmasını ifade eder. Kişisel ilişki kurulmasını isteme hakkı kişilik hakları arasında yer aldığından bu haktan önceden feragat edilemez ve bu hak başkasına devredilemez.
Kişisel ilişki tesisine ilişkin kararlar maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmez. Bu sebeple kişisel ilişki kurulmasına karar veren mahkeme, çocuğun güvenliğini zedeleyen olguları her zaman öncelikli olarak önemseyerek dikkate alır ve ilerde değişen şartlara göre her an yeniden düzenleme yapabilir ve kişisel ilişkiyi kaldırabilir.
Kişisel İlişkinin Kurulması Nasıl Olur?
Mahkeme, kişisel ilişki kurulduktan sonra dahi değişen koşullara göre her zaman çocuğun güvenini zedeleyen olguları dikkate alır ve yeniden düzenler. Kişisel ilişki kurulmasında öncelikli olması gereken ve en önemli husus çocuğun üstün yararıdır. Analık veya babalık duygularının tatmin edilmesi mahkeme nazarında ikinci planda kalmaktadır. Kurulan kişisel ilişki sonrası anne, baba veya 3. kişi; diğerinin çocuk ile ilişkisini engellememeli ve ilişkisini zedelemekten kaçınmalıdır.
Çocuk ile Kişisel İlişki Kurulmasında Neler Esas Alınır?
- Çocuğun öncelikle sağlık bakımından yararı gözetilir. Sağlık sorunlarının belirlenmesi ve rapor alınması önemlidir. Çocuk külfetli yolculuklara zorlanmamalıdır.
- Çocuğun eğitim bakımından yararı gözetilir. Okul dönemleri, kursları ve tatilleri nazara alınarak kişisel ilişki kurulmalıdır. Çocuğun okul ve kurs günleri kişisel ilişki düzenlenmesi yapılmamalıdır.
- Çocuğun ahlak bakımından yararı öncelikli olmalıdır.
- Çocuğun yaşı bakımından; anne bakım ve şefkatine muhtaç bir çocuk ise bu durum mahkemede nazara alınır.
- Çocuğun güvenlik bakımından yararı öncelikli dikkate alınır.
Kişisel İlişkinin Kaldırılması Davası Nedir?
Öncelikle, kişisel ilişki kurulması mutlak bir zorunluluk teşkil etmemektedir. Bu sebeple koşulları mevcutsa kişisel ilişki kaldırılabilmektedir. Mahkeme anne baba veya 3. kişi ile çocuk arasında kişisel ilişki tayin etse de zamanla değişen koşullara göre kişisel ilişkiyi her zaman kaldırabilir. Çocuğun üstün yararı mahkeme nazarında her zaman analık-babalık duygusunu tatmin etmekten önce gelmektedir.
Kişisel ilişkinin kaldırılması davasında gerek görüldüğü takdirde uzman görüşüne veya uzman taraflar ile görüşerek rapor düzenlenmesi yoluna başvurulabilmektedir. Rapor düzenlenirken çocuk ile görüşülmüş olması gerekmektedir. Eğer çocuk idrak etme çağında ise kişisel ilişkinin kaldırılması davasında çocuğun kendisi dinlenebilir. Bu şekilde dinlenen çocuğun tercihi önem arz eder ve mahkemece dikkate alınır. İdrak çağında olmayan çocukların yönlendirilmiş beyanları mahkemece dikkate alınmaz. Çocuğun üstün yararı gerekli araştırma yapılarak mahkemece karar verilir.
Taraflara mahkeme tarafından, taleplerinin dışına çıkılarak mükellefiyet yükleyecek şekilde hüküm kurulamaz ve mahkemece zaruri bulunmadıkça ve çocuğun üstün yararı gerektirmedikçe tarafların talepleri dışında hüküm kurulamaz. Ancak daha önce de belirtildiği üzere çocuğun üstün yararının gerektirdiği durumların söz konusu olması durumunda mahkeme resen gerekli olan tüm tedbirleri alabilecektir.
Çocuk kişisel ilişkinin kaldırılma davası sırasında ergin olmuşsa, dava konusuz kalacağından karar verilmesine yer olmadığı yönünde karar verilmelidir.
Kişisel İlişkinin Kaldırılması Davasının Şartları Nelerdir?
- Çocuk ile kişisel ilişkinin zedelenmiş olması halinde kişisel ilişki kaldırılır. Anne baba veya kişisel ilişkisi kurulan 3. kişi, diğerinin çocuk ile ilişkisini zedelemekten kaçınmakla yükümlüdür. Bu yükümlülüğünü yerine getirmediği takdirde çocuk ile kurulan kişisel ilişkisi kaldırılabilir. Örneğin; velayet hakkına sahip olan anne, babanın çocuk ile kişisel ilişkisi kurmasını haksız yere engellerse, velayet hakkı kendisinden alınabilir.
- Çocuğun eğitiminin ve yetiştirilmesinin engellenmesi halinde kişisel ilişki kaldırılır. Kişisel ilişkisi kurulan anne, baba veya 3. kişi çocuğun eğitimi ve yetiştirilmesini engellemekten kaçınmalıdır. Aksi takdirde kişisel ilişkileri kaldırılabilecektir.
- Çocuğun huzurunun tehlikeye girmesi halinde kişisel ilişki hakkı kaldırılabilir. Mahkeme kişisel ilişki tayin ederken anne baba veya 3. Kişinin yaşama şeklini mutlaka araştıracak ve nazara alacaktır.
- Çocuk ile ciddi olarak ilgilenilmemesi halinde kişisel ilişkileri kaldırılır. Çocuğun üstün yararı her zaman daha önceliklidir.
- Çocuğun sağlığının tehlikeye girmesi durumunda kişisel ilişki kurma hakkı kendilerinden alınır.
- Çocuğun güvenliğinin tehlikeye girmesi halinde kişisel ilişki kaldırılır. Burada önemli olarak değinilmesi gereken husus çocuğun cinsel güvenliğidir. Çocuğun cinsel güvenliği tehlikede olup bu husus kanıtlandığında mahkeme tarafından kişisel ilişki kaldırılacaktır.
- Çocuğun ahlakının tehlikeye girmesi halinde kişisel ilişki kaldırılır. Kendisiyle kişisel ilişki kurulacak anne baba veya 3. Kişinin yaşayış biçimleri mahkemece mutlaka nazara alınacak, çocuğun ahlak ve güvenliğinin zedelenmesi söz konusu ise kişisel ilişki kaldırılacaktır.
- Diğer önemli sebeplerin varlığı halinde de kişisel ilişki kaldırılır. Diğer önemli sebeplerin varlığı mutlaka somut olgularla kanıtlanmalıdır. Sebebin mühim olması ve mahkeme huzurunda somut deliller ile kanıtlanmış olması halinde kişisel ilişki kaldırılır.
Kişisel İlişkinin Kaldırılması Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Nedir?
Kişisel ilişkinin kaldırılmasına yönelik davalarda aile mahkemesi görevlidir. Aile mahkemesinin bulunmadığı yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemeleri, Aile Mahkemesi sıfatıyla bu davalarda yargılamaya yapar ve karar verir. Kişisel ilişkinin kaldırılması davasında yetkili mahkeme ise çocuğun oturduğu yer mahkemesidir. (TMK 326) Kişisel ilişkinin kaldırılması davasında çocuğun oturduğu konumdaki Aile Mahkemesi görevli ve yetkili mahkeme olacaktır.
Kişisel ilişkinin Kaldırılmasını İsteme Hakkı Süreye Bağlı Mıdır?
Kişisel ilişkinin kaldırılmasında çocuğun üstün yararı gözetildiğinden kaldırılması her zaman istenebilmektedir. Çocuğun güvenliği, ahlakı, eğitimi veya sağlığı gibi konularda herhangi bir tehlike veya zedelenme söz konusu ise her zaman kişisel ilişkinin kaldırılması talep edilebilir.
Taraflar anlaşmalı boşanmış olsa dahi boşanma kararının kesinleşmesinden sonra durumun çocuğun aleyhine değişmesi halinde çocuğun korunması ve üstün yararı gözetilerek kişisel ilişki kaldırılabilmektedir. Ayrıca kişisel ilişkinin kaldırılması yönünde karar kesinleşmeden icra edilemez bir karardır.
Daha detaylı bilgi almak için Bilgiç Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.
0553 351 62 23
Avukat Ezgi Merve SAPMAZ
BİLGİÇ HUKUK BÜROSU
Bu metinden kısmen alıntı yapılması yahut metnin farklı bir mecrada paylaşılması durumunda alıntı yapılan yahut paylaşılan yazıya aşağıdaki ibareler eklenmelidir.
”Yukarıdaki makalenin tüm hakları Avukat Ezgi Merve SAPMAZ’e aittir ve makale, yazarı tarafından Bilgiç Hukuk Bürosu (www.bilgichukuk.com) sayfasında yayınlanmıştır.”
