Metin İçeriği
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Nedir?
Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru imkanı Eylül 2012 tarihinde hukuk sistemimize girmiştir. Anayasa Mahkemesi 2012 tarihinden önce yalnızca norm denetimi görevine sahipken, artık Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerin kamu gücü tarafından ihlal edilmesi halinde yapılan başvuruları da incelemektedir.
Anayasanın 148/3. maddesinde herkesin, Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla başvuru yapabileceği düzenlenmiştir. Hal böyleyken temel hak ve özgürlüklerin AİHS ve buna ek taraf olduğumuz protokoller içerisinde olanların kamu gücü tarafından ihlal edilmesi durumunda, uluslararası bir mahkemeye gidilmeden iç hukuk yoluyla hak ihlalinin giderilmesi yolu tanınmıştır.
Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Usulü Nedir? Nasıl Yapılır?
Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru farklı usule tabidir. Anayasa Mahkemesinin internet sitesinde “www.anayasa.gov.tr” yayımlanan başvuru formu doldurularak yapılabilmektedir. Aynı zamanda bireysel başvuru formu örneği Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü Ek-1’de bulunmakta olup formda yer alması gereken hususlar da iç tüzükte yer almaktadır. Başvuru formu İçtüzükte yer alan şartlara ve usulüne uygun şekilde resmi bir dil kullanılarak doldurulmalı ve varsa eklenmesi gereken belge ve deliller de eklenerek gönderilmelidir.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Formu Nasıl Doldurulur?
Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru formunun doldurulması konusu mühim olmakla birlikte dikkat edilmesi gereken bir husustur. Zira başvuru formu dilekçelerden farklı bir usule tabidir. Bireysel başvuru yapan kişi, neden başvurduğunu açıkça belirtmeli, maddi olayları tarih sırasına göre yazmalı, tüm belge ve delilleri sunmalı ve hangi anayasal hak ve özgürlüğünün ihlal edildiğini gerekçelendirerek belirtmek zorundadır. Başvuru formu sırasına göre,
- Başvuru Dizi Pusulası kısmına, başvuruya eklenmesi istenen belge ve deliller tarih sırasına göre numaralandırılarak yazılmalıdır.
- Başvurucu bilgileri, varsa avukatının bilgileri doldurulmalıdır.
- Açıklamalar A. kısmına, hak ihlaline neden olan olayların tarih sırasına göre özeti yazılmalıdır.
- Açıklamalar B. kısmına, başvuru yolunun tüketildiği nihai kararı veren makam ve öğrenme tarihi yazılır.
- Açıklamalar C. kısmına, hangi anayasal hakkın ihlal edildiği ve gerekçeleri açıklanmalıdır.
- Son olarak sonuç ve talep kısmı yazılarak, ihlal kararı verilmesini ve varsa zararın giderilmesi için tazminat talebi istenmelidir.
Anayasa Mahkemesine Başvuru Şartları Nelerdir?
Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapmak için öncelikle Anayasada güvence altına alınmış bir hakkın kamu gücü tarafından ihlal edilmesi gerekmektedir. Bu ihlale karşılık Anayasa Mahkemesine başvurmak için, iç hukuk yollarının tüketilmesi şarttır. İç hukuk yollarının tüketilmesinin anlamı, olağan kanun yollarının tüketilmesidir. Bu nedenle hakları ihlal edilen kişiler, idari ve yargısal yollarının tamamını tükettikten sonra Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapabilirler.
Bireysel başvuru eğer bir mahkeme kararına karşılık yapılmış ise, Anayasa Mahkemesi burada kararın hukuka uygunluğunu denetlemeyecektir. Anayasa Mahkemesinin incelediği husus kişinin güvence altına alınan hakları ve özgürlüklerinin kamu gücü tarafından ihlal edilip edilmediği olacaktır.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Nereden Yapılır?
Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru, doğrudan Ankara’da bulunan Anayasa Mahkemesine gidilerek, içerisindeki bireysel başvuru bürosuna yapılabilir. Bunun dışında Anayasa Mahkemesine gitmeden de başvuru yapılabilmektedir. Hak ihlaline uğrayan kişi veya temsilcisi bulunduğu yerdeki yerel mahkemelerden de “Anayasa Mahkemesine gönderilmek üzere” başvuruda bulunabilecektir. Ayrıca bireysel başvuru, yurt dışı temsilcilikleri aracılığıyla da yapılabilecektir. Anayasa mahkemesine bireysel başvuru e-mail, posta veya faks gibi yöntemlerle yapılırsa usulsüz başvuru yapılmış olacak ve başvuru incelenmeden iade edilecektir. Bu bakımdan Anayasa Mahkemesine başvuru usulü önemlidir.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruyu Kimler Yapabilir?
Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruyu, hal ihlaline uğrayan kişi bizzat yapabilecektir. Bunun dışında kişiler vekilleri veya kanuni temsilcileri vasıtasıyla da başvuru yapabilmektedir. Avukat aracılığıyla başvuru yapılması halinde başvuruya vekaletname eklenmesi zorunludur. Bu bakımdan gerek usulen gerekse de esasen önemli olan Anayasa Mahkemesine başvuru yapmak için hukuki yardım almak önemlidir.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Süresi Kaç Gündür?
Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru süresi 30 gün olarak düzenlenmiştir. Bu sürenin başlangıcı, başvuru yollarının tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren başlamaktadır. Örneğin Anayasa Mahkemesine başvuru, mahkeme kararına karşılık yapılacak ise, başvuru yolunun tüketildiği son olarak nihai kararı veren mahkeme kararının tebliği veya öğrenildiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde başvurunun yapılması gerekmektedir.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Harcı Ne Kadardır? Başvuru Harcı Nereye Yatırılır?
Anayasa Mahkemesine bireysel başvurular harca tabidir. Başvuru harcı Harçlar Kanununda belirlenmekte olup her yıl değişmektedir. 2021 yılı bireysel başvuru harcı 487.60 ₺ olarak belirlenmiştir. Başvuru formuna harcın ödendiğine dair belgenin eklenmesi zorunludur. Başvuru harcının, formun gönderileceği mahkeme veznesine yatırılması gerekmektedir. Kişi eğer başvurucu harcı ödeyemeyecek durumda ise, adli yardım talebinde bulunabilecek olup bu durumun başvuru formunda belirtmesi ve gerekli belgeleri başvuru formunun ekine eklemesi gerekmektedir.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Uyaptan Yapılır Mı?
Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruların UYAP sistemi üzerinden yapılabilmesi şu anda mümkün değildir. Her ne kadar Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü 63. maddesinde elektronik ortamda başvuru yapılabileceği düzenlenmişse de, Mahkeme Genel Kurulunca bir karar alınması öngörülmüştür. Ancak henüz bu yönde bir karar alınmadığından Uyap sisteminden bireysel başvuru yapılması olanağı bulunmamaktadır.
Anayasa Mahkemesi Başvurusu Ne Zaman Sonuçlanır?
Anayasa Mahkemesi başvuruları, , başvurunun geliş sırasına göre incelenmektedir. Ancak eğer konusu ve önemi itibariyle öncelikli incelenmesi gereken başvurular varsa, farklı bir inceleme sırası da belirleyebilmektedir. Başvuruların sonuçlandırılması süresi kanunda veya içtüzükte belirlenmiş değildir.
Genel hukuki bilgilerle ilgili diğer makalelerimize buradan ulaşabilirsiniz.
Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için Bilgiç Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.
0553 351 62 23
Avukat Ezgi Merve SAPMAZ
BİLGİÇ HUKUK BÜROSU
Bu metinden kısmen alıntı yapılması yahut metnin farklı bir mecrada paylaşılması durumunda alıntı yapılan yahut paylaşılan yazıya aşağıdaki ibareler eklenmelidir.
”Yukarıdaki makalenin tüm hakları Avukat Ezgi Merve SAPMAZ’e aittir ve makale, yazarı tarafından Bilgiç Hukuk Bürosu (www.bilgichukuk.com) sayfasında yayınlanmıştır.”
Sıkça Sorulan Sorular
Anayasa Mahkemesine Kimler Başvuru Yapamaz?
Bireysel başvuru hak ihlaline uğrayan kişiler tarafından bizzat veya temsilcisi tarafından yapılabilir. Ancak kamu tüzel kişileri bireysel başvuru yapamaz.
Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kabul Edilmezlik Nedir?
Yapılan başvurunun temel hak ve özgürlükleri ihlal etmediği, önem taşımadığına kanaat getirilirse Anayasa Mahkemesi tarafından başvuruların kabul edilmezliğine karar verilir.
