Ceza ve Hukuk Mahkemelerinde İstinaf Nedir?

İstinaf Nedir?

İlk derece mahkemesi tarafından verilen kararın, bir üst mahkemeye başvurmak suretiyle esas ve usul açısından incelenmesi istinaf olarak ifade edilir. İnceleme, Bölge Adliye Mahkemesi ya da Bölge İdare Mahkemesi eliyle gerçekleştirilir. Bölge Adliye Mahkemesi; ilk derece hukuk ve ceza mahkemelerince verilen kararların incelenmesinde, Bölge idare mahkemesi ise idare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların incelenmesinde görevli kılınmıştır. Temyiz mercii ile ilk derece mahkemeleri arasında ikinci derecede bulunan istinaf mahkemesine müracaat etmeksizin temyiz yoluna gidilebilmesi söz konusu değildir. Ancak bu noktada istisna davalar mevcuttur.

İstinaf Mahkemesi Nedir?

“İstinaf mahkemesi nedir?” sorusunun net bir biçimde kavranabilmesi için evvela ilk derece mahkemeleri ve temyiz merciini bilmek isabetli olacaktır. İlk derece mahkemeleri örnek olarak:

• Asliye Hukuk Mahkemeleri,
• Sulh Hukuk Mahkemeleri,
• Aile Mahkemeleri,
• Asliye Ceza Mahkemeleri,
• Ağır Ceza Mahkemeleri,
• İdare Mahkemeleri ve sair şekilde sıralanabilirken Yargıtay ise temyiz merciidir. Buradan hareketle, ikinci derece mahkemeleri ise Bölge Adliye Mahkemeleridir.
• 2022 yılı itibariyle ülkemizde Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya, Sakarya, Samsun, Trabzon ve Van olmak üzere 15 ilde Bölge Adliye Mahkemesi bulunmaktadır.

Bölge Adliye Mahkemeleri ve Bölge İdare Mahkemelerini ifade eden istinaf mahkemeleleri ile Yargıtay’ın iş yükü azaltılmıştır. 5235 Sayılı Adli yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun ile istinaf mahkemelerinin görevleri ve bakabileceği davalar düzenleme altına alınmıştır.

İstinaf Mahkemesi Kararı Bozarsa Ne Olur?

Türk Hukuk Sisteminde ikinci yargılama mercii olan istinaf mahkemeleri, ilk derece mahkemeleri tarafından verilen kararları usul ve esas yönünden inceler. Gerçekleştirilen inceleme neticesinde ilk derece mahkemesi kararını bozma yetkisine haizdir. Aynı zamanda Bölge Adliye Mahkemeleri yerel mahkeme kararını bozmasının ardından yeniden karar delil toplama ve karar verme yetkisine de sahiptir. Bu itibarla istinaf davanın tarafları açısından son derece mühim bir kanun yoludur. İstinaf mahkemesi, kararı bozup geri gönderirse yargılama sürecine ilk derece mahkemesinde yeniden başlanır. Yine istinaf mahkemesi ilk derece mahkemesinin kararını kaldırarak dosyayı tekrar açabilir, delil toplayabilir, duruşma yapabilir ve esas hakkında yeniden karar verebilir.

İstinaf Mahkemesi Ne Kadar Sürer?

İlk derece mahkemeleri eliyle verilen kararların, bir üst mahkeme mercii olan istinaf mahkemelerinde değerlendirilmesi ve denetlenmesi ile birlikte bir ikinci karar elde edilir. İstinaf mahkemeleri, ilk derece mahmelerinin verdiği son kararı esas alarak incelemesini yapar. İstinaf mahkemesi süreci ve süresi her bir somut olayda farklılık arz eder. Bu itibarla istinaf mahkemesi süresine ilişkin net bir tarih ifade etmek yanıltıcı olacaktır. İstinaf mahkemesi sürecine etki eden hususlar; iş yükü, tanıkların durumu, posta işlemleri, bilirkişi raporları ve sair hususlar sıralanabilir. Tüm bu hususlar istinaf mahkemesi süresine doğrudan etki etmektedir.

Bölge Adliye Mahkemesi Görevleri Nelerdir?

Bölge Adliye Mahkemesinin asli görevi; ceza ve hukuk ilk derece mahkemeleri tarafından verilen kararlara karşı gerçekleştirilen istinaf müracaatını değerlendirerek karara bağlamaktır. Hukuk ve ceza istinaf incelemesi olmak kaydıyla iki ayrımda incelenen Bölge Adliye Mahkemelerinin istinaf incelemeleri, takip eden iki başlık altında ifade edilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemelerinde Hukuk Dairelerinin Görevleri

Bölge Adliye Mahkemeleri, istinaf kanun yolunun karar mercii olup söz konusu mahkemelerdeki hukuk Dairelerinin görevleri 5235 Sayılı Kanun md.36 ile düzenlenmiştir. Buna göre, hukuk dairelerinin görevleri şu şekilde sıralanabilir:

• İlk derece adli yargı hukuk mahkemeleri tarafından verilen ancak kesin olmayan kararları incelemek ve karara bağlamak,
• Aynı Bölge Adliye Mahkemesi sınırlarında mevcut olan hukuk mahkemeleri arasında tezahür eden görev ve yetki uyuşmazlıklarını sonuçlandırmak ve söz konusu sınırlar içerisinde bulunan hukuk mahkemeleri arasındaki yargı sınırlarını, tereddüt halinde tespit etmek,
• Davaya bakılmasına mani bir durumun ortaya çıkması halinde davanın bir başka hukuk mahkemesine tevdi edilmesi kararı vermek,
• İşbu yasada düzenlenmeyen, sair yasalarda ifade edilen iş ve işlemleri yapmak.

Bölge Adliye Mahkemelerinde Ceza Dairelerinin Görevleri

Bölge Adliye Mahkemelerinde Ceza Dairelerinin görevleri, 5235 sayılı Kanun’un 37. Maddesi ile düzenleme alanı bulmuştur. Buna göre, ceza dairelerinin görevleri şu şekildedir:

• İlk derece ceza mahkemelerinin kesin olmayan kararlarını incelemek ve karara bağlamak,
• Aynı Bölge Adliye mahkemesi sınırlarında yer alan ceza mahkemeleri arasındaki görev ve yetki uyuşmazlıklarını karara bağlamak,
• Sınırları dahilinde yer alan ceza mahkemelerinde, davaya bakmasını engelleyen bir durum olması halinde davanın nakledilmesine karar vermek ve yine sınırları içerisinde bulunan ceza mahkemelerinin yargılama sınırları noktasında ihtilaf olması halinde yetkili mahkemeyi tayin etmek,
• İşbu yasada düzenlenmeyen ve sair yasalarda öngörülen iş ve işlemleri yapmak.

İstinaf Süresi Ne Kadardır?

Hukuk mahkemeleri ve ceza mahkemeleri açısından farklılık teşkil eden istinaf süreleri; hukuk mahkemeleri için iki hafta olup söz konusu süre, ilk derece mahkeme kararının usulüne uygun biçimde tebliğ veya tefhim olunması ile birlikte başlar. Ceza mahkemeleri içinse yedi günlük süre bulunmakta olup bu süre hükmün tefhimi ile şayet hüküm tefhim edilememişse tebliği ile birlikte başlar. Ceza ve Hukuk Mahkemelerinde istinaf süresinin tefhim yani yüze karşı kararın okunması suretiyle başlaması durumu söz konusu ise istinaf kanun yoluna başvurmak isteyen tarafın süre tutum dilekçesi vermesi gerekmektedir. Süre Tutum Dilekçesi Örneğine buradan ulaşabilirsiniz.

İstinaf Dilekçesi Nasıl Yazılır?

Hukuk Muhakemeleri Kanunu md.342 ile istinaf dilekçesi muhteviyatında yer alması gereken unsurlar düzenleme altına alınmıştır. İstinaf dilekçesi, aşağıda ifade edilen unsurları haiz olmalıdır:

• İstinaf yoluna müracaat eden kişinin adı, soyadı, T.C. kimlik numarası ve adres bilgisi,
• Karşı tarafa ilişkin isim, soy isim, T.C. kimlik numarası ve adres bilgisi,
• Başvuranın yasal temsilcisinin, avukatının adı, soy adı ve adres bilgisi,
• Karşı tarafın yasal temsilcisinin veya avukatının adı, soyadı ve adres bilgisi,
• İlk derece mahkemesi ve karar tarihi ile birlikte sayısı,
• İlk derece mahkemesinde verilen kararın tebliğ tarihi,
• Karar özeti,
• Müracaat gerekçesi ve dayanılan sebepler,
• Talep,
• Başvuru sahibinin imzası ve olması halinde yasal temsilcisinin yahut avukatının imzası.

Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için Bilgiç Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.

(Avukatlık Kanunu uyarınca ücretsiz danışmanlık ve bilgi verme hizmetimiz bulunmamaktadır.)

0553 351 62 23

Avukat Ezgi Merve SAPMAZ

BİLGİÇ HUKUK BÜROSU

Bu metinden kısmen alıntı yapılması yahut metnin farklı bir mecrada paylaşılması durumunda alıntı yapılan yahut paylaşılan yazıya aşağıdaki ibareler eklenmelidir.

”Yukarıdaki makalenin tüm hakları  Avukat Ezgi Merve SAPMAZ’e aittir ve makale, yazarı tarafından Bilgiç Hukuk Bürosu (www.bilgichukuk.com) sayfasında yayınlanmıştır.”

Sıkça Sorulan Sorular