Metin İçeriği
Soybağının Reddi – Tanıma ve Babalık Davası Nedir?
Soybağının reddi ve babalık davası Türk Medeni Kanunu içinde düzenlenmiştir. Soybağı kelime anlamı olarak babanın kan bağı olarak tanımlanabilir. İlgili kanun maddesine göre koca, soy bağının reddi davasına başvurarak babalık karinesini çürütebilir. Bu yönüyle koca tarafından anne ve çocuk aleyhine soy bağının reddi davası açılabilir. Benzer şekilde çocuklarında anne ve babasına karşı aynı nedenlere bağlı olarak soy bağının reddi davasını açması mümkündür. Kanunlarımıza göre babalık, evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden itibaren üç yüz gün içinde doğan çocukların babası koca olarak tanımlanmıştır. Babalık karinesinin kurulmasını gerektiren hallerde söz konusu davalar açılabilir.
Soy bağının reddi ve tanıma davaları temelde farklı şartlara bağlıdır. Çocuk ile baba arasında kanunen resmi bir bağın bulunması için gerekli ispat yükümlülüklerinin tamamlanmasının ardından babalık davası açılabilir. Soy bağının reddi, tanıma ve babalık davası için taraflar baba, çocuk ve anne olarak belirlenmiştir. Bu kişilere ek olarak yasal temsilcilerde sayılabilir.
Nesebin (Soy bağının) Reddi Davası Nedir?
Soy bağının düzeltilmesi davası veya soy bağının reddi davaları hakkında düzenlemeler 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Babalık karinesinin düşürülmesi ve çürütülmesi için baba veya çocuk tarafından soy bağının reddi davası açılabilir. Soy bağının reddinden ispat:
- Evlilik içinde ana rahmine düşme: Evlilik içinde ana rahmine düşen çocuklar için davacı tarafından baba olmadığının ispat edilmesi zorunludur. Evlenmeden ve evliliğin sona ermesinden itibaren 300 gün içinde doğan çocuk evlilik içinde rahme düşmüş sayılır.
- Evlilikten önce ve ayrı yaşamada ana rahmine düşme: Ayrı yaşama ve evlilikten önce gerçekleşen durumlarda, davacıdan kanıt istenmez. Fakat gebe kalma döneminde cinsel ilişkinin yaşandığına dair inandırıcı kanıtlar mevcutsa, babalık karinesi ortaya çıkar.
Soy bağının reddi için ispat yükümlülüklerinin karşılanmasıyla mahkeme tarafından gerekli incelemelerin ardından, babalık karinesinin olmadığına karar verilebilir. Soy bağının reddi davasında en önemli ispat mekanizması DNA testidir. Mahkeme çocuk ve baba arasında DNA incelemesi yaparak karar verir. Bu sayede kişilerin soy bağını reddetmesi mümkündür.
Soy bağının Reddi İçin Gerekli Haller Nedir?
Soy bağının reddi davasında DNA testi vb. kanıtlara başvurulması gerekebilir. Soy bağının reddi davasının açılması için gerekli hallerin oluşması halinde baba tarafından bu dava çocuk ve anneye karşı açılır. Çocuk tarafından davanın açılması durumunda ise dava anne ve nüfusta baba olarak kayıtlı kişiye karşı yöneltilecektir. Soy bağının reddi için kanunlarda sayılan haller:
- Evlilik içinde çocuğun ana rahmine düşmesi,
- Cinsel ilişkinin imkânsızlığının ispatlanması,
- İlliyet bağının yokluğunu kanıtlama,
- Ayrılık ve evlilik öncesi çocuğun rahme düşmesi vb.
Olarak tanımlanmıştır. Babalık karinesini çürütmek için dava yoluna giden kişilerin söz konusu unsurları mahkemeye kanıtlaması gerekebilir. Gerekli hallerin oluşmaması halinde söz konusu dava açılamaz. Açıldığında ise reddedilir. Soy bağının reddi için tek taraflı irade beyanında bulunmak veya anlaşmayla bu karar varmak kanunlarımıza göre mümkün değildir. Bu nedenle mahkeme yoluna gidilmesi şarttır. Davalı konumunda bulunan kişinin davayı kabul etmesi yargılamada hakimi bağlamamaktadır. Aile mahkemesi hakimince resen gerekli deliller toplanarak sonucuna göre karar verilir.
Soybağının Reddi Davası Kim Açabilir?
Soy bağının reddi davası tarafları davacı ve davalı taraf olarak iki farklı başlık altında değerlendirilebilir. Soy bağının reddi için davacı taraf genellikle nüfusta baba olarak kayıtlı kişi olarak bilinmektedir. Ancak çocuklarında bu davayı açmaları Türk Medeni Kanununun 286’ıncı maddesinde mümkün görülmüştür. Buna göre:
- Soybağının reddi davasında davacı: nüfusta baba olarak kayıtlı kişi ve çocuk,
- Soybağının reddi davasında davalı: Anne – çocuk, anne – nüfusta baba olarak kayıtlı kişi,
Olarak belirlenmiştir. Her halde anne davalı tarafta yer alacaktır. Çocuk veya nüfusta baba olarak kayıtlı kişi tarafından anneye karşı dava öngörülmüştür. Soybağının reddi davasında çocuğun 18 yaşından küçük olması durumunda davada temsil edilebilmesi için çocuğa bir kayyım atanır ve bu kayyım dava sürecinde çocuk için davayı yürütür. Soy bağının reddi özellikle miras davalarının en temel unsurları arasında yer almaktadır. Kişinin kendi çocuğu olduğundan şüphelendiği çocuklarına karşı dava açması mümkündür.
Soy bağının Reddinde Hak Düşürücü Süreler Nelerdir?
Soy bağının reddi davasında hak düşürücü süre yine Türk Medeni Kanunu kapsamında belirlenmiştir. Soy bağının reddi için dava açmadan önce hak düşürücü sürelerin takip edilmesi son derece önemlidir. Buna göre dava için belirlenen yasal hak düşürücü süreler:
- Koca, gebeliğin başka bir erkekle cinsel ilişki sırasında ortaya çıktığını öğrenmesinden itibaren 1 yıl içinde açmak zorundadır.
- Çocuk, yetişkin olduğu tarihten itibaren en geç 1 yıl içinde dava açmak zorundadır.
- Haklı nedene bağlı olarak yaşanan gecikme, 1 yıllık süre söz konusu sebebin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlar.
Görüldüğü üzere soybağının reddi davası için kanunda belirlenen temel hak düşürücü süre 1 yıl olarak belirlenmiştir. Davaya konu olan unsurların ortaya çıktığı tarihi izleyen en geç 1 yıl içinde kişinin yetkili ve görevli mahkemede soybağının reddi davası açması mümkündür.
Soybağının Reddi Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme Hangisidir?
Soybağının reddi davası görevli mahkeme Aile Mahkemesi olarak düzenlenmiştir. Aile mahkemesinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi sıfatıyla soybağının reddi davasına bakmaktadır. Soybağının reddi davasına bakmakla yetkili mahkeme:
- Davacı veya davalının bulunduğu yerleşim yeri mahkemesi,
- Çocuğun doğum yeri olan yerin mahkemesi
Olarak belirlenmiştir. Görevli mahkeme dışında başka bir mahkemede dava açılması durumunda tarafların görev itirazları üzerine ya da mahkemece resen görevsizlik kararı verilir.
Babalık Davası ve Tanıma Koşulları
Babalık Davası Nedir?
Çocuk ile baba arasındaki soybağının mahkeme kararıyla belirlenip kesinleştirilmesi davasına babalık davası denir.
Kimler Babalık Davası Açabilir ?
Babalık davasını anne ve çocuk açabilir. Bu davanın davalısı babadır. Babanın vefat etmiş olması durumunda husumet mirasçılarına yöneltilir.
Babalık Davasında Hak Düşürücü Süreler Nelerdir?
Babalık davasında hak düşürücü süre olarak anne ve baba için farklı süreler belirlenmiştir. Annenin dava hakkı, doğumun gerçekleşmesinin ardından takip eden 1 yıllık süre içinde kaybolmaktadır. Babalık davası hem çocuğun doğumundan önce hem de doğumdan sonra olmak üzere iki farklı şekilde açılabilir.
Çocuk ile başka bir erkek arasında soybağının olması halinde, 1 yıllık süre soybağının kalkmasını takiben başlamaktadır. 1 yıllık sürenin geçmesi halinde haklı gerekçelerin ortaya çıkması, söz konusu unsurların ortadan kalktığı tarihten itibaren 1 ay içinde dava açılabilir.
Babalık Davasında Annenin Mali Hakları Nelerdir?
Ananın mali hakları babalık davasıyla veya bağımsız olarak baba ile mirasçılardan talep etmesi ile ortaya çıkabilir. Anne tarafından babaya karşı veya mirasçılardan talep edilen mali haklar arasında:
- Doğum giderlerinin karşılanması,
- Doğumdan önce/sonra 6 haftalık süreler için geçim giderleri,
- Doğum ve gebelik için ortaya çıkan diğer giderlerin karşılanması.
Yer almaktadır.
Tanıma Nedir?
Tanıma için baba tarafından, nüfus memuruna ya da mahkemeye resmi senet, vasiyetname vb. yazılı şekilde başvuru yapılması gerekir. Başka bir erkekle soybağı bulunan çocuklar için söz konusu bağ, soybağının reddi ile geçersiz sayılmadığı sürece tanınması mümkün değildir.
Kişi tarafından tanıma için yapılan yazılı başvurunun ardından, nüfus memuru, noter veya sulh hukuk hâkimi, tanımaya ilgili nüfus memurluklarına bildirmektedir. Tanımanın bildirilmesinin ardından nüfus memurluğunca çocuğa, annesine veya vesayet altın bulunan çocuklar için vesayet makamına bildirim işlemi gerçekleştirilmektedir. Zaman zaman soybağının reddi, tanıma ve babalık davası birbiri ile bağlantılı olabilmektedir. Bu tip durumlarda farklı prosedürler uygulanabilir.
Tanımanın İptali Davasını Kimler Açabilir?
Tanımanın iptali davasını tanıyan ve ilgililer açabilir. Tanıyan kişi hata, hile ve korkutma gibi hallerde tanımanın iptali davası açabilir. Tanıyan kişinin bu davayı açması durumunda davalı anne ve çocuk olacaktır. Ayrıca bu davayı anne, çocuk, vefat etmesi durumunda çocuğun altsoyu, Maliye Hazinesi, Cumhuriyet Başsavcısı açabilir.
Tanımanın İptali Davasında İspat Yükümlülüğü Kimdedir?
Gerçek babanın babalık davası açması veya tanıma ile çocuğunun tanınması için farklı tür koşullar aranmaktadır. Baba tarafından gerçekleştirilen tanıma hakkında açılan iptal davalarında, çocuğu tanıyan kişinin gerçek baba olmadığının ispatlanması için davacı gerekli unsurları sağlamakla yükümlüdür. Anne veya çocuk tarafından tanıyanın baba olmadığının ispatlanması için farklı yollara başvurulabilir.
Soybağının reddi, tanıma ve babalık davası hukuk sistemimiz içinde zaman zaman karmaşık haller alabilen ve uzun süren davalar arasında sayılabilir. Özellikle miras konularında tanıma, soybağının reddi ve babalık davaları çok sık görülmektedir. Hak düşürücü sürelere riayet edilerek, çocuk veya baba tarafından söz konusu davalar açılabilir.
Daha detaylı bilgi almak için Bilgiç Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.
0553 351 62 23
Avukat Ezgi Merve SAPMAZ
Bu metinden kısmen alıntı yapılması yahut metnin farklı bir mecrada paylaşılması durumunda alıntı yapılan yahut paylaşılan yazıya aşağıdaki ibareler eklenmelidir.
”Yukarıdaki makalenin tüm hakları yazarı Avukat Ezgi Merve SAPMAZ’e aittir ve makale, yazarı tarafından Bilgiç Hukuk Bürosu (www.bilgichukuk.com) sayfasında yayınlanmıştır.”
