İftira Suçu – TCK Madde 267

İftira Suçu Nedir?

İftira suçu bir kimsenin hukuka aykırı fiili işlemediğinin bilinmesine rağmen işlemiş gibi yetkili makamlara ihbar veya şikayet edilmesiyle oluşur. Bu isnat basın ve yayın yoluyla da yapılabilir. Bu suçun oluşmasındaki en önemli husus şikayet olunan kişinin isnat edilen hukuka aykırı fiili işlemediğinin bilinmesine rağmen hakkında soruşturma, kovuşturma veya idari yaptırım uygulanması amacının aranmasıdır. Hukuka aykırı fiil isnat edilen kişinin bu fiili işlemediğinin yani masum olduğunun bilinmesi gerekir. Bu sebeple iftira suçu doğrudan kastla işlenebilir. Suçun olası kast ya da taksirle işlenebilmesi mümkün değildir.

İftira suçunun faili herkes olabilir. Ancak iftira suçunu işleyen kişi bir kamu görevlisi ise ve iftira suçunu görevi gereği elinde bulundurduğu araç ve gereçlerle işlemiş ise bu durumda Türk Ceza Kanunu madde 266 uygulama alanı bulur. İftira suçunun mağduru; hem kendisine hukuka aykırı fiil isnat edilen kişi hem de iftira nedeniyle soruşturma başlatan veya idari yaptırım kararı uygulayan kamu makamlarıdır.

İftira Suçunun Şartları Nelerdir?

İftira suçunun şartlarının oluşabilmesi için aşağıda açıkladığımız şartların bir arada bulunması gerekmektedir. Bunlar;

• Mağdura hukuka aykırı bir fiil isnat edilmesi:

İftira suçu failin mağdura karşı isnat edilen hukuka aykırı fiili işlemediğini bilmesine rağmen hukuka aykırı bir fiil isnat etmesi ile oluşacaktır. İftira suçunun konusu oluşturan fiilin hukuka aykırı olması yeterlidir. Türk Ceza Kanunu’nda tanımlanmış suçlar kapsamında olması şart değildir. Aynı şekilde disiplin soruşturmasını gerektiren veya Kabahatler Kanunu kapsamındaki fiillerin isnadı da iftira suçunu oluşturacaktır.

• Mağdura isnat edilen fiilin objektif olarak gerçek dışı olması:

İftira suçunda fail, mağdurun işlemediği bir fiili gerçek dışı şekilde işlemiş gibi göstermektedir. Dolayısıyla bu suçun oluşabilmesi için mağdurun isnat edilen fiili işlememiş olması gerekir.

• Failin, isnat ettiği fiili mağdurun işlemediğini biliyor olması:

İftira suçunda mağdurun masum olduğunun fail tarafından biliniyor olması şarttır. İftira suçu doğrudan kastla işlenebilir. Failin amacı gerçek dışı olan hukuka aykırı fiil isnat ederek mağdur hakkında soruşturma, kovuşturma veya idari yaptırım uygulanmasını sağlamak olmalıdır.

• Failin suçu kovuşturmaya yetkili makamlara ihbar ya da şikayette bulunarak veyahut basın yoluyla hukuka aykırı fiil isnat etmesi:

Failin ihbar etme, şikayette bulunma ya da basın yoluyla hukuka aykırı fiil isnat etmesi dışında başka bir şekilde gerçekleştirmesi halinde iftira suçu oluşmayacaktır. Örneğin kişinin doğrudan mağdura karşı hukuka aykırı bir fiil isnat etmesi halinde iftira suçu değil, şartları varsa hakaret suçu oluşabilecektir. Hakaret suçu makalemize göz atabilirsiniz.

İftira Suçu Nasıl İşlenir?

İftira kanunda da izah edildiği şekilde iftira suçu iki şekilde işlenebilmektedir.

• Yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunarak bir kimse hakkında soruşturma, kovuşturma veya idari işlem başlatılmasına neden olma suretiyle işlenebilir.

İhbar; bir kimsenin suçun şüphelisini veya suçu oluşturan olayı yetkili makamlara bildirmesidir. İhbarda bulunma hakkına herkes sahiptir. Şikayet ise; soruşturulması veya kovuşturulması şikayete bağlı olan suç hakkında, şikayete yetkili kimsenin 6 aylık hak düşürücü süre içerisinde suçun kovuşturulmasını yetkili makamlardan talep etmesidir. İhbar veya şikayet etme suretiyle bir kimseye işlemediğini bildiği hukuka aykırı bir fiil isnat etme halinde iftira suçu oluşacaktır.

• Basın ve yayın yoluyla hukuka aykırı bir fiil isnat edilmesi suretiyle işlenebilir.

Basın ve yayın suretiyle işlenmesi halinden ne anlaşılması gerektiği TCK madde 6’da açıklanmıştır. TCK madde 6 gereği her türlü yazılı, görsel, işitsel ve elektronik kitle iletişim aracıyla yapılan yayınlar basın ve yayın yolu sayılmaktadır. Radyo, televizyon, gazete, internet gibi tüm iletişim araçları vasıtasıyla yapılan yayınlar basın yayın faaliyeti olarak kabul edilir. Bu halde yetkili makamlar hukuka aykırı fiili ilk önce basın ve yayın yoluyla verilen haberden öğrenmektedir.

İftira Suçunun Cezası Nedir?

-İftira suçunun cezasında basit hali yani TCK m. 267/1’deki halinin cezası 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasıdır.

-İftira suçunun nitelikli haliyle işlenmesi halinde suçun cezası yarı oranında arttırılır. Yani, TCK m. 267/2’de düzenlenen iftira suçunun maddi delillerinin de fail tarafından üretilmesi halinde ceza yarı oranında arttırılacaktır.

-TCK m. 267/3’e göre iftiraya konu fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş kişi hakkında bu fiil sebebiyle gözaltına alma ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanmışsa, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılacaktır.

-TCK m. 267/5’e göre isnat edilen hukuka aykırı fiil sebebiyle mağdur hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezası verilmişse; iftira suçunu işleyen kişi 20 yıldan 30 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacaktır.

-TCK m. 267/6’ye göre iftira suçu nedeniyle mağdura verilen cezanın infazına başlanmışsa, iftira eden faile 5. fıkra hükümlerine göre verilen ceza yarısı oranında arttırılacaktır.

İftira Suçu Şikayet Tabi Midir ?

İftira suçunun soruşturulması veya kovuşturulması şikayete bağlı değildir. İftira suçu öğrenildiği anda savcılık tarafından resen soruşturma başlatılır. Bu sebeple iftira suçunun mağduru şikayetten vazgeçmiş olsa bile soruşturma veya kovuşturma resen devam edecektir.

İftira Suçunda Zamanaşımı Nedir?

Ceza davası zamanaşımı, suçun işlenmesinden sonra belirli bir sürenin geçmesi durumunda ceza davasının düşmesi anlamına gelir. İftira suçunun dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Dava zamanaşımı süresi olan 8 yıllık sürenin dolmasıyla birlikte artık iftira suçunun failine ceza verilemeyecektir.

İftira Suçunda Uzlaşma Uygulanır Mı?

Uzlaşma, uzlaşma kapsamındaki suçu işlediği iddiasıyla hakkında soruşturma başlatılan kişi ile suçun mağduru arasında savcılıkça görevlendirilen uzlaştırmacı vasıtasıyla iletişim kurularak uzlaştırma sağlanmasıdır. İftira suçu uzlaşma kapsamındaki suçlardan değildir. Taraflar aralarında anlaşmış olsa bile suçun soruşturulması veya kovuşturulması resen devam eder. Suçun uzlaştırma kapsamına alınmamış olması nedeniyle yeterli şüphenin varlığı halinde savcının iddianame düzenleyerek doğrudan kamu davasını açması gerekir.

İftira Suçunda Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

İftira suçunda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir. İftira suçu nedeniyle açılan dava suçun işlendiği yer Asliye Ceza Mahkemesinde görülecektir.

İftira Suçunda Etkin Pişmanlık (TCK m. 269)

İftira suçunda etkin pişmanlık uygulanmasına dair hüküm TCK m. 269’da düzenlenmiştir. Etkin pişmanlık verilecek cezada indirim yapılması veya verilecek cezanın kaldırılması anlamına gelir. İftira suçundan dolayı uygulanacak etkin pişmanlık halleri kanunda beş ayrı evrede farklı şekilde düzenlenmiştir. Bu haller;

• TCK 269/1’e göre mağdur hakkında adli veya idari soruşturma başlamadan önce failin iftirasından dönmesi halinde verilecek cezanın beşte dördü indirilir.
• TCK 269/2’ye göre mağdur hakkında kovuşturma başlamadan önce failin iftirasından dönmesi halinde verilecek cezanın dörtte üçü indirilir.
• TCK 269/3-a’ya göre etkin pişmanlığın mağdur hakkında hükümden önce gerçekleşmesi halinde verilecek cezanın üçte ikisi indirilir.
• TCK 269/3-b’ye göre etkin pişmanlığın mağdurun mahkumiyetinden sonra gerçekleşmesi halinde verilecek cezanın yarısı indirilir.
• TCK 269/3-c’ye göre etkin pişmanlığın hükmolunan cezanın infazına başlanması halinde gerçekleşmesi halinde verilecek cezanın üçte biri indirilir.
• TCK 269/4’e göre iftiranın konusunu oluşturan fiilin idari bir yaptırım gerektirmesi halinde, idari yaptırıma karar verilmeden önce etkin pişmanlıkta bulunulması halinde verilecek cezanın yarısı; idari yaptırım uygulandıktan sonra etkin pişmanlıkta bulunulması halinde verilecek cezanın üçte biri indirilir.
• TCK 269/5’e göre basın ve yayın yoluyla yapılan iftiradan dolayı etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanılabilmesi için etkin pişmanlığın basın ve yayın yoluyla yapılması gerekir.

İftira Suçu Nedeniyle Adli Para Cezası, Cezanın Ertelenmesi veya Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Verilebilir Mi?

İftira suçunu işlediği sabit olan sanık hakkında iftira suçunu işlemesi nedeniyle verilen hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi, verilen cezanın ertelenmesi ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi mümkündür. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, sanığa 5 yıl süre verilerek kendisinin gözlenmesi anlamına gelmektedir. Belirlenen denetim süresi içerisinde tekrar suç işlenmemesi halinde açıklanmayan mahkumiyet hükmünün ortadan kaldırılması anlamına gelen bir ceza hukuku kurumudur.

Daha detaylı bilgi almak için, Bilgiç Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.

0553 351 62 23

Avukat Ezgi Merve SAPMAZ

BİLGİÇ HUKUK BÜROSU

Bu metinden kısmen alıntı yapılması yahut metnin farklı bir mecrada paylaşılması durumunda alıntı yapılan yahut paylaşılan yazıya aşağıdaki ibareler eklenmelidir.

”Yukarıdaki makalenin tüm hakları Bilgiç Hukuk Bürosu’na aittir ve yazarı tarafından Bilgiç Hukuk Bürosu (www.bilgichukuk.com) sayfasında yayınlanmıştır.”

Bu ibare eklenmek şartıyla, metinden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun alıntılar yapılabilir ve metin farklı mecralarda paylaşılabilir, yazarın izni olmaksızın aksine hareket edilemez.