Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar (KYOK)

Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar (KYOK) Nedir? (CMK m. 172)

Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar, Cumhuriyet Savcısı tarafından soruşturma evresi sonunda kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması halleri mevcutsa verilir. Kovuşturma, iddianamenin kabulünden itibaren başlayan mahkeme sürecidir. Hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilen kişinin şüpheli sıfatını sona erer ve hakkında açılan soruşturma dosyası kapatılır. Bu durumda kişi hakkında dava açılmadan soruşturma aşaması sona erer. Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiğinde, suçtan zarar gören kişiye ve soruşturma dosyasındaki şüpheliye karar tebliğ edilir.

Takipsizlik Kararı Nedir?

Takipsizlik kararı, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararla aynı anlama gelmektedir. Mülga kanun olan CUMK’da takipsizlik tabiri kullanılmaktaydı. Bu nedenle halk arasında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar “takipsizlik kararı” olarak bilinmektedir.

Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Hangi Durumlarda Verilir?

Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın verilebileceği haller CMK 172/1. maddesinde açıklanmıştır. Bu haller;

-Yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi,

-Kovuşturma olanağının bulunmamasıdır.

• Yeterli Şüphe Oluşturacak Delil Elde Edilememesi:

Yeterli şüphe, mevcut deliller sonucunda şüphelinin mahkum olma olasılığının beraat etme olasılığından fazla olması halinde mevcuttur. Soruşturma aşamasında basit şüphenin varlığı yeterliyken, kovuşturma aşamasına geçilebilmesi için yeterli şüphelinin varlığı gerekmektedir. Bu durumda ancak şüphelinin suçu işlediği yönünde yeterli şüphe varsa Cumhuriyet savcısı tarafından iddianame düzenlenerek kovuşturma aşamasına geçilebilecektir. Hal böyleyken şüphelinin suç işlediği yönünde yeterli şüphe uyandıracak delil mevcut değilse, savcı takipsizlik (KYOK) kararı verecektir.

• Kovuşturma Olanağının Bulunmaması:

Kovuşturma olanağının bulunmaması hali muhakeme şartlarının oluşmamasıdır. Bu durumda şüpheli tarafından suçun işlendiğine yönelik yeterli şüphelinin varlığı olsa bile, muhakeme şartları mevcut değilse kovuşturma olanağı bulunmayacaktır ve kişi hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilecektir. Kovuşturma olanağının bulunmaması halleri şöyledir;

Şikayet Yokluğu:

Ceza hukukunda bazı suçların soruşturma ve kovuşturması şikayete bağlıdır. Bu suçların işlenmesi halinde soruşturma başlatılması ve kovuşturma aşamasına geçilebilmesi için şikayet gereklidir. Örneğin, şüphelinin takibi şikayete bağlı olan hakaret suçunu işlemesi halinde suçtan zarar gören şikayetinden vazgeçmişse veya 6 aylık şikayet süresinde şikayetini gerçekleştirmemişse kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir.

Dava Zamanaşımı Süresinin Dolması:

Suçun işlendiği tarihten itibaren zamanaşımı süresi içerisinde dava açılmamış olması veya dava açılmış olmasına rağmen zamanaşımı süresi içerisinde davanın sona ermemesi halinde ceza davası düşer.  Soruşturma aşamasında ise, dava zamanaşımı süresinin dolması halinde savcılık kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verir.

Kanunda soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suçlar hakkında 6 ay şikayet süresi belirlenmiştir. Bu durumda mağdurun fiil ve faili öğrenmesinden itibaren 6 ay içerisinde şikayet hakkını kullanması gerekir. Örneğin, suçtan zarar gören kişinin TCK m.141’ de yer alan hırsızlık suçunun işlendiğini ve failini öğrenmesinin ardından 6 ay süre geçtikten sonra şikayetçi olduğunda, kanunen şikayet süresi dolduğundan şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir.

Yaş Küçüklüğü:

Kanunda 12 yaşından küçük çocukların cezai ehliyetlerinin bulunmadığı belirtilmiştir. Bu durumda 12 yaşından küçük çocuğun suç işlemesi halinde kovuşturma olanağı bulunmadığından hakkında takipsizlik kararı verilecektir.

Suçun Affedilmesi:

Suçun affedilmesi genel af ve özel af çıkarılması halinde gündeme gelir. Genel af halinde, yürütülmekte olan savcılık soruşturmaları takipsizlik kararı ile sonuçlandırılır. Özel af söz konusu olduğunda takipsizlik kararı verilebileceği gibi belirli şartların varlığı halinde kamu davası açılabilir.

Şüphelinin Ceza Ehliyetinin Olmaması:

TCK m.32/1’de düzenlenmiş olan akıl hastalığı nedeniyle, işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye ceza verilmez. Bu durumda akıl hastalığı mevcut olan kişinin suç işlemesi halinde savcılık tarafından kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir.

Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karara Karşı Nasıl İtiraz Edilir?

İtiraz, Cumhuriyet savcılığı tarafından verilen takipsizlik kararının yerinde olmadığı gerekçesiyle üst mercie başvurulması anlamına gelmektedir. Kovuşturmaya yer olmadığına dair karara nasıl ve hangi sürede itiraz edileceği verilen takipsizlik kararında yer alır ve bu karar şüpheli ve zarar görene tebliğ edilir.

İtirazın nasıl yapılacağı CMK md.173’de belirlenmiştir. Buna göre suçtan zarar gören, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde, bu kararı veren Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliği, itiraz edebilir. Kovuşturmaya yer olmadığına dair karara itiraz bir dilekçe ile yapılmalıdır. İtiraz dilekçesinde kamu davasının açılmasını gerektirebilecek olaylar ve deliller belirtilmelidir. Bu konuda Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karara İtiraz Dilekçesi Örneği yazımızdan yardım alabilirsiniz.

Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karara İtirazın Sonuçları Nelerdir?

Kovuşturmaya yer olmadığına dair karara karşı yapılan itirazın sonuçları CMK m. 173’de belirlenmiştir.

-İlk ihtimalde, sulh ceza hakimliği,  yapılan itiraz sonucunda suçtan zarar gören tarafından ileri sürülen itiraz gerekçelerini yerinde görmezse itirazın reddine dair karar vererek dosyayı savcılığa gönderecek ve bu şekilde verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair karar yani takipsizlik kararı kesinleşecektir.

-İkinci ihtimalde, sulh ceza hakimliği, yapılan itiraz sonucunda itirazı kabul ederse, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kaldırılmasına karar vererek savcılığın soruşturmayı genişletmesini isteyecektir.

-Üçüncü ihtimalde, sulh ceza hakimliği, kovuşturma için yeterli şüpheye ulaşıldığını tespit ederse, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararı kaldırarak savcılıktan iddianame düzenlenmesini talep edecektir.

Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Ne Zaman Kesinleşir?

Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiğinde, şüpheliye ve suçtan zarar görene söz konusu takipsizlik kararı tebliğ edilir.  Suçtan zarar görenin karar kendisine tebliğ edildikten itibaren 15 gün içerisinde karara itiraz etme hakkı bulunmaktadır. Eğer suçtan zarar gören süresi içerisinde itiraz hakkını kullanmazsa kovuşturmaya yer olmadığına dair karar kesinleşir.

Ancak suçtan zarar gören 15 gün içerisinde itiraz hakkını kullanır ve itiraz sonucunda sulh ceza hakimliğince reddedilirse takipsizlik kararı kesinleşmiş olur. Yani suçtan zarar görenin itiraz hakkını kullanmaması durumunda veya itiraz hakkını kullanıp da itirazın reddedilmesi durumunda kovuşturmaya yer olmadığına dair karar kesinleşir.

Takipsizlik Verilen Dosya Tekrar Açılır Mı?

Şüpheli hakkında savcılık tarafından kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildikten sonra yeterli şüphe oluşturacak yeni bir delil elde edilmediği sürece aynı fiile yönelik olarak yeniden kovuşturma yapılamaz. Yani kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildikten sonra ortaya yeni bir delil çıkmadığı sürece aynı delillere dayanılarak yeni bir iddianame düzenlenemeyecektir. Burada önemli olan husus yeni bir delil elde edilerek soruşturmanın başlatılabilmesi için yeni elde edilen delillin tek başına veya diğer delillerle birlikte bir suçun işlendiği yönünde kuvvetli şüphe oluşturması gerekir. Bu nitelikte yeni bir delil ortaya çıktığında savcılık dosyayı yeniden ele alarak iddianame düzenleyebilecektir.

Takipsizlik Kararı Sicile İşler Mi?

Takipsizlik kararı adli sicil kayıtlarına işlememektedir. Kanuna göre mahkeme tarafından verilmiş ve kesinleşmiş olan mahkumiyet kararları adli sicil kayıtlarına işlemektedir. Bu nedenle şüpheli hakkında suç işlediğine dair yeterli şüphe bulunmayarak verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlar sicil kayıtlarına işlemez.

Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için Bilgiç Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.

0553 351 62 23

Avukat Ezgi Merve SAPMAZ

BİLGİÇ HUKUK BÜROSU

Bu metinden kısmen alıntı yapılması yahut metnin farklı bir mecrada paylaşılması durumunda alıntı yapılan yahut paylaşılan yazıya aşağıdaki ibareler eklenmelidir.

”Yukarıdaki makalenin tüm hakları  Avukat Ezgi Merve SAPMAZ’e aittir ve makale, yazarı tarafından Bilgiç Hukuk Bürosu (www.bilgichukuk.com) sayfasında yayınlanmıştır.”